สมองมีบทบาทสำคัญต่อชีวิตของคนเราเป็นอย่างยิ่ง ในช่วงแรกเกิด - 3 ขวบ เป็นช่วงที่สมองน้อย ๆ ของลูกเติบโตอย่างรวดเร็ว มีการสร้างเส้นใยสมองและจุดเชื่อมต่อของเส้นใยสมอง ทำให้เซลล์สอมงเกิดการทำงาน เกิดการเรียนรู้และพัฒนาไปอย่างต่อเนื่อง สิ่งสำคัญที่ทำให้สมองลูกพัฒนาได้อย่างดีนั้นขึ้นอยู่กับองค์ประกอบ ต่อไปนี้
พ่อแม่ เป็นองค์ประกอบพื้นฐานที่สำคัญที่สุดต่อพัฒนาการทางสมองของลูก เพราะประสบการณ์ดี ๆ ที่ลูกได้รับในวัยเด็ก จะส่งผลให้สมองลูกพัฒนามากขึ้น ซึ่งพ่อแม่ทำได้โดย....
1. เลี้ยงลูกด้วยความรัก มีอารมณ์มั่นคง รู้จักลูก และสามารถตอบสนองความต้องการของลูกได้ รวดเร็วตรงจุด
2. แสดงความรักลูกให้ลูกรู้อยู่เสมอ โดยผ่านการโอบกอด สัมผัส คำพูดที่แสดงความรักใคร่ ตั้งใจฟัง และพูดคุยกับลูกอยู่เสมอ
3. สร้างการเรียนรู้ของลูกให้เกิดขึ้นตลอดเวลา เช่น เมื่อทำสิ่งใดก็บอกให้ลูกรู้จักการกระทำนั้น บอกสีสัน ขนาดรูปทรง ฯลฯ
ให้ลูกรู้จัก เล่นกับลูกบ่อย ๆ จะช่วยพัฒนาสมองลูกได้อย่างดี
4. พาลูกไปยังสถานที่ที่ให้ลูกเกิดการเรียนรู้ เช่น สวนสาธารณะ พำพิธภัณฑ์ ฯลฯ
5. อ่านหนังสือให้ลูกฟังทุกวัน เปิดเพลงเย็น ๆ จังหวะดนตรีนุ่มนวลให้ลูกฟัง บ่อย ๆ เพราะหนังสือและดนตรีเป็นปัจจัยสำคัญอย่างหนึ่งในการพัฒนาสมองลูก
อาหาร สำหรับลูกวัยทารก อาหารเพื่อการพัฒนาสมองที่ดีที่สุดคือนมแม่ เพราะอุดมไปด้วยสารอาหาร โดยเฉพาะกรดไขมันไม่อิ่มตัว (DHA) ซึ่งเป็นส่วนประกอบที่สำคัญของการพัฒนาสมองและระบบประสาทของลูก ลูกน้อยควรได้กินนมแม่อย่างน้อย 6 เดือน นอกจากลูกน้อยต้องได้รับสารอาหารให้ครบ 5 หมู่แล้ว ยังมีสารอาหารบางประเภทที่มีการศึกษาอย่างแพร่หลาย และพบว่ามีความสำคัญต่อการพัฒนาสมอง ได้แก่
1. กรดไขมันโอเมก้า 3 เป็นกรดไขมันที่จำเป็นและร่างกายสร้างขึ้นเองไม่ได้ มีความสำคัญในการสร้าง DHA ในร่างกายลูกน้อย ซึ่ง DHA มีส่วนสำคัญในการพัฒนาสมองและดวงตา กรดไขมันโอเมก้า 3 มีมากในปลาทะเล สาหร่ายทะเลบางชนิด และในนมแม่
2. กรดไขมันโอเมก้า 6 เป็นส่วนประกอบของเยื่อหุ้มเซลล์ประสาท มีมากในนมแม่ มีความจำเป็นต่อการเจริญเติบโตของอวัยวะภายในร่างกาย เป็นสารอาหารที่ช่วยเสริมสร้างเซลล์สมองพบมากในอาหารประเภทน้ำมันพืช เช่น น้ำมันดอกคำฝอย น้ำมันเมล็ดทานตะวัน และน้ำมันข้าวโพด
3. กรดไขมันโอเมก้า 9 เป็นส่วนประกอบที่อยู่ในสมองและไขสันหลัง มีความสำคัญต่อการสร้างไมอีลีน ซึ่งเป็นเยื่อหุ้มใยประสาทในสมองมีผลทำให้การทำงานของระบบประสาทมีความสมบูรณ์ พบมากที่สุดในนมแม่ และอาหารจำพวกไขมันเนย น้ำมันถั่วลิสง ไขมันสัตว์ น้ำมันมะกอกและน้ำมันหมู
4. ไอโอดีน โดยคุณแม่ตั้งครรภ์ต้องได้รับไอโอดีนวันละ 150 - 200 ไมโครกรัม เพื่อช่วยพัฒนาระบบประสาทของลูกน้อยในครรภ์ ซึ่งสารตัวนี้มีอยู่ในกุ้ง หอย ปู ปลา
5. ทอรีน มีบทบาทต่อาการรับแสงของจอตาและสมอง แล้วยังช่วยพัฒนาเซลล์สมองด้วย มีในนมแม่
6. ธาตุเหล็ก มีบทบาทต่อสมองและระบบประสาท โดยเฉพาะความทรงจำและการเรียนรู้ มีมากในเนื้อสัตว์ ตับ
7. โฟเลต หรือกรดโฟลิก มีความสำคัญต่อการสร้างสมองและไขสันหลัง คุณแม่ตั้งครรภ์จำเป็นต้องได้รับตั้งแต่ก่อนตั้งครรภ์จนถึงช่วงตั้งครรภ์ 3 เดือนแรกในปริมาณวันละ 400 ไมโครกรัม แม้จะเป็นปริมาณไม่มากแต่อก็ขาดไม่ได้ เพราะเสี่ยงที่ลูกน้อยจะเกิดภาวะไขสันหลังไม่ปิด ทำให้สมองบกพร่อง อาหารที่มีโฟเลตมาก ได้แก่ ผักใบเขียว กล้วย ส้ม ธัญพืช ชนิดต่าง ๆ